De Facto

 Եղիշե Չարենց (Եղիշե Աբգարի Սողոմոնյան, 1897, մարտ 13 (նոր տոմարով՝ մարտ 25)- 1937, նոյեմբերի 27) - 20-րդ դարի հայհանճարեղ բանաստեղծը:Չարենցը Գուրգեն Մահարուն պատմել է, թե Կարս էր եկել Չարենց ազգանունով մի բժիշկ, որի ցուցատախտակի «Չարենց» մակագրությունն էլ վերցրել է: Պատանեկան տարիների մտերիմները այլ բացատրություններ էլ են տալիս: Ըստ Կարինե Քոթանջյանի՝ բանաստեղծը Չարենց է մկրտվել, որովհետև մանկուց եղել է չար երեխա: Նրան այնքան են չար ասել, որ Չարենց էլ մնացել է: ԻսկԱնուշավան Ջիդեջյանը (Վիվան) բանաստեղծի կողմից վկայել է, որ Չարենց անունն առաջացել է Ալեքսանդր Պուշկինի «Անչար» ոտանավորի հնչունական տեղաշարժերի հետևանքով:1915-ին նա զինվորագրվում է Քանաքեռում կազմավորվող հայկական կամավորական խմբերին և որպես սանիտար, նաև որպես կռվող զինվոր հասնում է մինչև Վան:

ստեղծագործություններ

Երեք երգ տխրադալուկ աղջկան (բանաստեղծություններ), Ղարս, 1914, 8 էջ

Կապուտաչյա հայրենիք (պոեմ), Թիֆլիս, 1915, 18 էջ:

Դանթեական առասպել (պոեմ), Թիֆլիս, 1916, 64 էջ:

Ծիածանը (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1917, 64 էջ:

Սոմա (նոր վեդյան պոեմ), Թիֆլիս, 1918, 16 էջ:

Ամբոխները խելագարված (պոեմ), Թիֆլիս, 1919, 16 էջ:

Բոլորին, բոլորին, բոլորին (երեք ռադիոպոեմ), Երևան, 1920, 24 էջ:

Երկերի ժողովածու, հատոր 1, (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1922, 336 էջ:

Երկերի ժողովածու, հատոր 2, (էպիքական պոեմներ), Մոսկվա, 1922, 282 էջ:

Պոեզոզուռնա, (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1922, 32 էջ:

Ռոմանս անսեր, Մոսկվա, 1922, 23 էջ:

Կապկազ թամաշա (պոեմ), Թիֆլիս, 1923, 46 էջ:

Պոեմներ, Կ. Պոլիս, 1923, 239 էջ:

Կոմալմանախ (բանաստեղծություններ), Մոսկվա, 1924, 60 էջ:

Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը (պոեմ), Երևան, Պետհրատ, 1924, 24 էջ:

Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը, Երևան, Պետհրատ, 1924, 24 էջ:

Ստամբոլ (պոեմ), Կ. Պոլիս, 1924, 14 էջ:

Երեք փոքրիկ պոեմ «Լենին» շարքից, Բեռլին, 1925, 34 էջ:

Մյուր դե Ֆեդերե (կոմունարների պատը Փարիզում, պոեմ), Երևան, Պետհրատ, 1925, 59 էջ:

Լենինն ու Ալին, Երևան, Պետհրատ, 1925, 14 էջ:

Երկիր Նաիրի (վեպ), Երևան, Պետհրատ, 1926, 223 էջ:

Հիշողություններ Երևանի ուղղիչ տնից, Թիֆլիս, 1927, 288 էջ:

Ժողովածու պոեմների, Թիֆլիս, 1927, 186 էջ:

Ռուբայաթ (քառյակներ), Թիֆլիս, 1927, 45 էջ:

Չորս բալլադ, Մոսկվա, 1929, 34 էջ:

Էպիքական լուսաբաց, Երևան, Պետհրատ, 1930, 138 էջ:

Երկեր, Երևան, Պետհրատ, 1932, 445 էջ:

Գիրք ճանապարհի, Երևան, Պետհրատ, 1934, 318 էջ:

Բորիս Ձնելաձե: Բալլադ գնդապետ Տոմսոնի, կոմերիտ տղի և գործադուլի մասին, Երևան, Պետհրատ, 1934, 41 էջ:

Երկիր Նաիրի, Երևան, Պետհրատ, 1934, 268 էջ:

Մաճկալ Սաքոյի պատմությունը, Երևան, Պետհրատ, 1936, 20 էջ:

Պոեմներ, Երևան, Պետհրատ, 1936, 243 էջ:

Դանթեական առասպել, Բեյրութ, 1945, 48 էջ:

Գիրք ճանապարհի (հատընտիր), Հալեպ, տպարան «Անի», 1946, 28 էջ:

Գիրք ճանապարհի, Բեյրութ, 1950, 317 էջ:

Հատընտիր, Բեյրութ, 1953, 102 էջ:

Գիրք ճանապարհի, Հալեպ, տպարան «Արևելք, 1954, 253 էջ:

Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 619 էջ:

Լենին (պոեմներ և բանաստեղծություններ), Երևան, Հայպետհրատ, 1954, 48 էջ:

Ամբոխները խելագարված, Բեյրութ, 1954, 16 էջ:

Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1955, 484 էջ:

Եղիշե Չարենցի ամբողջական գործը, հատոր 1 (բանաստեղծություններ), Բեյրութ, 1955, 432 էջ:

Ընտիր երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1957, 358 էջ:

Գրականության մասին (հոդվածներ, նամակներ, ճառեր), Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1957, 218 էջ:

Գիրք ճանապարհի, Հալեպ, 1959, 254 էջ:

Գիրք ճանապարհի, Բեյրութ, 1959, 318 էջ:

Խմբապետ Շավարշը, Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 26 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 1, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1962, 392 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 2, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1963, 399 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 3, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1964, 375 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 5, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1966, 649 էջ:

Պոեմներ, Երևան, «Հայաստան», 1966, 184 էջ:

Ամբոխները խելագարված, Երևան, «Հայաստան», 1967, 31 էջ:

Ես իմ անուշ Հայաստանի (տեքստը հայերեն, ինչպես նաև ԽՍՀՄ ժողովուրդների ու արտասահմանյան 12 լեզուներով), Երևան, «Հայաստան», 1967, 29 էջ:

Քնարերգական, արվեստ քերթության, գիրք իմաստության, տաղեր և խորհուրդներ, երգիծական փրկված պատառիկներ, Երևան, «Հայաստան», 1967, 364 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 6, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1967, 804 էջ:

Երկերի ժողովածու 6 հատորով, հատոր 4, Երևան, ՀՍՍՀ ԳԱ, 1968, 626 էջ:

Լենինն ու Ալին, Երևան,«Հայաստան», 1969, 39 էջ:

Կոմիտաս (պոեմ), Երևան, «Հայաստան», 1969, 34 էջ:

Ես իմ անուշ Հայաստանի...(բանաստեղծություններ), Երևան, «Հայաստան», 1970, 32 էջ:

Ընտիր երկեր, Երևան, «Հայաստան», 1973, 434 էջ:

Ամբոխները խելագարված, Երևան, «Հայաստան», 1975, 30 էջ:

Բանաստեղծություններ, պոեմներ, բալլադներ, Երևան, «Լույս», 1976, 112 էջ:

Երկիր Նաիրի, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 174 էջ:

Ընտիր երկեր, Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 366 էջ:[5]

«Վերջին Խոսք» կյանքի վերջին տարիներին ստեղծված բանաստեղծությունների ընտրանի, Երևան, 2007, «Հայգիտակ», 328 էջ

Ֆիլմեր

Եղիշե Չարենց, Հայտնի և Անհայտ Էջեր - Սցենարի հեղինակ և ռեժիսոր Լևոն Մկրտչյան, Ֆիլմի տեքստը կարդում է Սոս Սարգսյանը:

Ֆիլմում նկարահանվել են` Արփենիկ Չարենցը, Գևորգ Էմինը, նկարիչ Ռեգինա Ղազարյանը, երգիչ - բանահավաք Հայրիկ Մուրադյանը և իր բանտի ընկեր Մուրադ Ջուլֆիգարովը :Հայկ Վավերագրական Ֆիլմերի Կինոստուդիա - 1987

թարգմանություններ (ռուսերենից)

Ս. Մարշակ, Գիքորի երազը (փոխադրություն), Երևան, Պետհրատ, 1928, 14 էջ:

Նիկոլայ Ագնիվցև, Հեքիաթ կոմինտերնի մասին, Երևան, Պետհրատ, 1929, 12 էջ:

Ս. Մարշակ, Գիքորի երազը, Երևան, Պետհրատ, 1929, 16 էջ:

Նիկոլայ Ասեև (Օսեև), Գիշերվա ահը, Երևան, Պետհրատ, 1931, 12 էջ:

Էրիխ Մարիա Ռեմարկ, Արևմտյան ֆրոնտում անփոփոխ է, Երևան, Պետհրատ, 1932:

Մաքսիմ Գորկի, Բանաստեղծություններ և լեգենդներ, Երևան, Պետհրատ, 1934, 111 էջ:

Ալեքսանդր Պուշկին, բանաստեղծություններ, հեքիաթներ (գրքի մեջ մտնող գործերի մի մասը թարգմանել է Չարենցը), Երևան, Պետհրատ, 1936, 176 էջ:

Նիկոլայ Նեկրասով, Բանաստեղծություններ (գրքի մեջ մտնող գրքերի մի մասը թարգմանել է Չարենցը), Երևան, Հայպետհրատ, 1962, 108 էջ:

Մաքսիմ Գորկի, Բանաստեղծություններ և լեգենդներ, Երևան, Հայպետհրատ, 1963, 112 էջ:

Գիքորի երազը (փոխադրություն, ըստ Մարշակի «Գրքույկ գրքույկ մասին» պոեմի), Երևան, «Սովետական գրող», 1976, 10 էջ: